Nederland-Ruslandcentrum in het Dagblad van het Noorden: De Russen komen!

De Russen komen!

Door Esther van der Meer
Weekend; Blz. 14

REPORTAGE RUSLAND

Als in Moskou morgen om middernacht het Russisch Nieuwjaar begint, start om 21 uur onze tijd officieel het Noord-Nederland Ruslandjaar 2013. Een jaar bol van de activiteiten met een Russisch tintje. De Groningse hoogleraar Hans van Koningbrugge over de eeuwenoude banden tussen ons en de Russen.

Rusland. Het land van Tsjechov, Tolstoj, Rachmaninov, Tsjaikovski, Diaghilev, Repin. Ronkende namen, geen wonder dat Nederland groots uitpakt met het Nederland Ruslandjaar. Ook Noord-Nederland blaast stevig in de bus, met een lange lijst van culturele, economische en wetenschappelijke activiteiten. Maar wat hebben die Russen eigenlijk met ons?

Meer dan je denkt, zegt Hans van Koningsbrugge, sinds 1 september bijzonder hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland. "Er is te veel om op te noemen. Om te beginnen natuurlijk gas. Het Noorden heeft verder vriendschapsbanden met Moermansk, Kaliningrad en Lenoblast, de provincie waar Sint Petersburg in ligt. De Groninger universiteit heeft twee Russische centra: het Nederland-Rusland centrum en het centrum voor Rusland studies, en werkt nauw samen met het innovatiecentrum Skolkovo bij Moskou. En zo kan ik nog wel even doorgaan."

Ook historisch gaan Rusland en Noord-Nederland ver terug. Sterker nog, het alleroudste bekende document over banden tussen onze twee landen, stammend uit de dertiende eeuw, is een overeenkomst tussen een Russische grootvorst en twee Nederlandse kooplui. Waar die vandaan kwamen? Uit Groningen.

Koningsbrugge: "Nadat Rusland in 1240 onder de voet werd gelopen door de Mongolen is er eeuwenlang nauwelijks contact geweest. Totdat een Engelsman Rusland in de zestiende eeuw herontdekte. Hij tekende alle vooroordelen op over Russen die nu nog gelden: dat ze bijgelovig zijn, drankzuchtig en lui. Maar hij beschreef ook dat de edelen in Moskou van gouden borden aten en dat de vorst op een ivoren troon zat. Nou, daar gingen de Engelsen op af, en de Nederlanders volgden in hun kielzog."

De eerste diplomatieke betrekkingen tussen onze twee landen zijn dit jaar precies 400 jaar oud. "Dat is een mooi verhaal. De eerste Romanov tsaar Michael zat net op zijn troon, maar nog wankel. Hij zond daarom gezanten uit, om bondgenootschappen af te sluiten en vooral om geld en wapens te regelen. Op weg naar Parijs deden die afgevaardigden ook de Staten Generaal aan, hoewel de Republiek nog niet erkend was. Dat werd meteen een rel: een nieuwe monarchie die met rebellen praatte. Bij thuiskomst in Moskou hebben die gezanten flink op hun lazer gehad."

Ondanks de roerige start, leverden die eerste contacten wel wat op: rond 1650-1660 domineerde Nederland de Russische markt. Koningsbrugge: "We zijn de grondleggers van het Russische postwezen en hadden een dikke vinger in de pap bij de wapenindustrie." Met Peter de Grote kreeg Rusland zelfs een Hollandofiel op de troon. "Maar de Staten Generaal waren minder blij met hem. Ze vonden hem een Moskovische barbaar van wie het toch eigenlijk beter zou zijn als hij het tijdige met het eeuwige zou verwisselen."

Toch waren de verhoudingen over het algemeen goed. "De handelsgeest van de Nederlanders sloot goed aan bij de Russen. Nederland heeft Rusland altijd bijgestaan op het gebied van innovatie, vanaf de zeventiende eeuw en na de val van het communisme opnieuw."

En daar komt Noord-Nederland weer om de hoek kijken. "Wij zijn goed op het gebied van energie, landbouw en innovatie. Daar liggen mooie kansen. Wij zijn in crisis, maar in Rusland is de economische groei er nog niet uit."

Een greep uit de activiteiten:

t/m 9 juni: De Sovjet Mythe, sociaal realisme 1932-1960 in het Drents Museum in Assen.

13 januari: Officiële opening Noord-Nederland Rusland 2013.

15 januari t/m 20 maart: Club Guy & Roni op tournee met L'Historie du Soldat.

27 januari, 10 februari, 31 maart en 12 mei: Russisch Ballet in Pathé.

4 t/m 8 maart: Leningrad Oblast week, economische activiteiten.

9 maart t/m 5 mei: Hallo St. Petersburg! Gronings-Russisch samenwerkingsproject van jonge kunstenaars in het Noordelijk Scheepvaartmuseum en de synagoge in Groningen.

14 t/m 17 maart: Het NNO speelt Prokovjev en Sjostakovitsj.

7 t/m 9 mei: Conferentie 400 jaar Nederlands-Russische betrekkingen.

29 mei: Energie Forum over de energiesamenwerking tussen Nederland en Rusland.

28 t/m 31 oktober: Noord-Nederland week in Sint Petersburg.

9 november en 8 december: Vespers van Rachmaninov .

21 t/m 30 december: Schaakfestival Groningen 2013 met veel Russisch schaaktalent.

Een volledig overzicht van de activiteiten in Noord-Nederland is te vinden op www.nnr2013.nl en voor heel Nederland op www.nlrf2013.nl

Bijlage: het Dagblad van het Noorden (PDF)